Τον τελευταίο χρόνο με βρίσκω όλο και περισσότερο να σκέφτομαι ακριβώς αυτό. Πως θα ήθελα ένα manual για τις ανθρώπινες σχέσεις. Ένα etiquette και ένα savoir vivre. Που να τηρούνται όμως. Και μια κατεύθυνση, για να ξέρω το σωστό και το λάθος. Και να βαδίζω ανάλογα.
Να ξέρω τι πρέπει και τι όχι. Να γνωρίζω τα όρια μου. Να μπορώ να καταλάβω πότε μπορεί να πληγώσω κάποιον και πότε επιβάλλεται η απολογία.
Πότε έχω υποχρέωση, και πότε δικαίωμα.
Να μπορώ να ακούω εκείνη τη “σφυρίχτρα” στο φάουλ. Και να βαράω πέναλντι όταν δεν την άκουσε ο άλλος.
Έχω μάθει να λειτουργώ με τους κανόνες, που λες. Λίγο άσχημο και τραχύ πολλές φορές.
Αλλά ο κανόνας “ποτέ να μην κάνεις στους άλλους, αυτό που δεν θα ήθελες να σου κάνουν”, βοήθησε αρκετά. Και είναι μια αρχή. Όχι για όλους δυστυχώς. Α, και το άλλο. Το να φροντίζεις με καλή πρόθεση να πλησιάζεις το καθετί. Κι ας μην σου γυρίζει πάντα.
Δυστυχώς, τίποτα από τα παραπάνω δεν συμβαίνει πάντα. Και με την όλη ‘απελευθέρωσή’ μας τις τελευταίες δεκαετίες, φαίνεται να έχουμε ξεχάσει και τα βασικά. Στους τρόπους, στο τι μπορούμε να λέμε, τι όχι, στα βήματα, στα δικαιώματα, αλλά και τις υποχρεώσεις μας.
Το έχω πει αρκετά στο παρελθόν, αλλά θα το ξαναπώ για ακόμα μια φορά. Σήμερα, η κρίση είναι πρώτα κοινωνική. Και μετά όλα τα άλλα.
(και καθώς γράφω και νιώθω την σκέψη μου να αναπτύσσεται, σκέφτομαι πως πάω ιδιαιτέρως φτωχά να προσεγγίσω αυτό το θέμα. θα έπρεπε να ήταν βιβλίο. αλλά για αρχή, μάλλον είναι εντάξει κι αυτό. να με συγχωρέσετε λοιπόν…)
Προσπαθώντας, λοιπόν, να σκεφτώ τι μας έχει φέρει ως εδώ, καταλήγω πως έχουν γίνει πολλές αλλαγές τους τελευταίους αιώνες, αλλά και δεκαετίες στον κόσμο. Αλλαγές που προφανώς ακόμα προσπαθούμε να συνηθίσουμε, και να τις κάνουμε κτήμα μας.
Ξεχάσαμε τα ένστικτα και τις βασικές μας ανάγκες
Νομίζω πως η όλη δομή του κόσμου έχει αλλάξει τον τρόπο που σκεφτόμαστε, και μας έχει κάνει να αλλάξουμε και τον άξονά μας. Η όλη προσπάθειά μας για καριέρα, για εξέλιξη, για προσωπική ανέλιξη και ό,τι αυτά συνεπάγονται, μας έχουν αφήσει λίγο “πίσω” στην εκπλήρωση των βασικών μας σκοπών και κάλυψη των πρωταρχικών αναγκών μας.
Είμαστε πιο μόνοι.
Ξεχάσαμε την αυτοβελτίωση μας και για τους άλλους. Κινούμαστε σαν μονάδες, και υπολογίζουμε κυρίως σε εμάς. Πράγματα πολύ όμορφα. Αλλά κάπως, οι ανθρώπινες σχέσεις μας έχουν περάσει σε δεύτερη μοίρα. Και κάπως “είμαι καλύτερα μόνος μου” μας λέμε. Και μας αρέσει επικίνδυνα πολύ η παρέα μας.
Υπήρξα κι εγώ εκεί. Δεν σου λέω για κάποιον άλλον. Αλλά νομίζω πως το πραγματικά δύσκολο είναι να έχεις να διαχειριστείς έναν δεύτερο άνθρωπο δίπλα σου τελικά. Ο εαυτός σου είναι εύκολο να σε συμπαθήσει. Και μεταξύ μας, δεν μπαίνουν κι όλοι στην διαδικασία να τον γνωρίσουν καν.
Ευτυχώς η εποχή μας, μας έχει δώσει πολλούς τρόπους για να μας “κοιμίζουμε” όταν κάτι μας ενοχλεί και μας εκνευρίζει. Άλλωστε, πιο βολικό το Netflix από το να “πειράξεις” εκείνο που σε τσούζει.
Η ταχύτητα των εξελίξεων και η μετάδοση της πληροφορίας
Έπειτα, συμβαίνουν τόσα πολλά. Αλήθεια. ΤΟΣΑ ΠΟΛΛΑ. Ο όγκος των πληροφοριών που δεχόμαστε καθημερινά είναι τόσο μεγάλος. Και δεν πιστεύω πως έχουμε αρκετό χρόνο μόνοι μας για να το διαχειριστούμε όλο αυτό.
Για μένα η λύση σε αυτό βέβαια είναι απλή. Να διαλέγεις το χρόνο που αφιερώνεις στο καθετί. Κι αν δεν το είχα κάνει αυτό τα τελευταία χρόνια με την άπειρη δουλειά που είχα, με μαθηματική ακρίβεια θα είχα τρελαθεί.
Χρειαζόμαστε χρόνο μόνοι μας, με τους ανθρώπους μας, να βρισκόμαστε ενεργά στο παρόν. Νομίζω το βασικότερο όλων είναι να μπορείς σήμερα να είσαι παρών. Κι αν πολύ αυθόρμητα θεώρησες πως είσαι, θα ήθελα να το ξανασκεφτείς καλά. Και θα χαρώ να το συζητήσουμε περαιτέρω.
Η αλλαγή της κοινωνικής θέσης της γυναίκας
Επιπλέον, κάτι που θα έσκαγα αν δεν το έβαζα στις αλλαγές που συντελούν στη διαταραχή όλου του κοινωνικού οικοδομήματος σήμερα, νομίζω είναι το παραπάνω. Η αλλαγή στη θέση της γυναίκας κατά τους τελευταίους αιώνες. Και που όπως φαίνεται, θα μας πάρει άλλο τόσο για να μάθουμε να το διαχειριζόμαστε.
Κι αυτό αποδεικνύεται από πολλές διαφορετικές εκφάνσεις της ζωής μας.
Από το φλερτ, και το τι περιμένει ή θεωρεί ο καθένας ως πρέπον, μέχρι και την εργασία και τις διαφοροποιήσεις που δεχόμαστε εξετάζοντας το πώς στέκεται ένας άνδρας ή μια γυναίκα αντίστοιχα.
Νιώθω πως αν ανοίξω αυτό το θέμα, θα είναι σαν να ανοίγω τους ασκούς του Αιώλου. Αλλά είναι τόσα τα πράγματα που κάνουν δύσκολη τη διαχείρηση μας στη νέα εποχή. Και αν είσαι η ίδια η γυναίκα, αλλά και αν είσαι ο άνδρας (για να τα λέμε κι όλα).
Και κάπως τα στερεότυπα μας το δυσκολεύουν ακόμα περισσότερο.
Το γεγονός
Ποιο όμως είναι το βασικό θέμα; Πως σε κάθε περίπτωση, πιστεύουμε πως ο εαυτός μας είναι περισσότερο αξιόπιστος, από ότι στη πραγματικότητα ίσως είναι. Πιστεύουμε πως έχουμε δίκαιο σε περισσότερα πράγματα από τα οποία έχουμε. Και ξεχνάμε τον παράγοντα “άνθρωπος” στη δίπλα πόρτα.
Ξεχνάμε πως σε κάποια πράγματα δεν υπάρχει το δίκαιο και το καλό. Και δεν είναι ένα.
Υπάρχει απλά μια άλλη σκοπιά. Ένας άλλος άνθρωπος. Και μια μεγάλη ομορφιά με διαφορετική θέα, αν θελήσεις όντως να κοιτάξεις.
Ορίζουμε το τι θέλουμε με τα όρια του τι μας βολεύει. Προτρέχουμε, κρίνουμε, και ξεχνάμε να δούμε τον πλούτο. Ο εαυτός μας είναι το κέντρο. Και το “έλα μωρέ, γι’αυτό θα κάτσεις να σκάσεις”. Λες και το να ταράζεται το μέσα σου για άνθρωπο, δεν είναι και το πιο σημαντικό θέμα για να ασχοληθείς.
Και κάπως εύκολα, δε μας νοιάζει. Και εύκολα περνάμε τα όρια και παίζουμε το παιχνίδι κατά πως μας συμφέρει καλύτερα. Ώστε να βγει ο εγωισμός μας νικητής. Με στέφανα και δόξα.
Και θα ‘θελα να πω πως πρέπει να ακολουθούμε τις αξίες και το ήθος. Μερικά χρόνια πριν θα το έλεγα με πυγμή και αρκετά απόλυτα. Λίγο μετά κατάλαβα το πόσο υποκειμενικό καταλήγει να είναι τελικά.
Και η λύση;
Δεν θα υπάρξει Βίβλος, ούτε πλάκες του Μωυσή. Μόνος σου είσαι. Και ούτε τιμωρία θα έρθει στο τέλος. Αλλά δεν υπάρχει άλλη διέξοδος για τη ψυχή σου. Για τη δική σου, ιδιοτελώς δες το.
Δεν υπάρχει, που λες, άλλο πράγμα στο οποίο μπορείς να ελπίζεις, από την αγάπη. Γιατί μόνο όταν δίνεις εαυτό, μπορεί να ανθίσει σπόρος και λουλούδια, και κάμποι.